Aqşin Evrəndən seçmə şeirlər

 

Unutmağın resepti

Hərdən onun toxunduğu yerlər qopar bədənindən

hissə-hissə yoxa çıxarsan hərdən.

Hərdən “qayıt, ölürəm” kimi oxunar

ona yazdığın bircə “Salam. Necəsən?”

Sıxılarsan...

Bilməzsən hara qoyasan bu nəhəng ayrılığı,

Görərsən saçların onun çiyni üçün darıxır.

Ayrılıq sevgiyə yox, ölümə daxildi, qızım...

Bunu da öyrənmişdin uşaqlıq paltarından.

Gör ayrılığın üstündən neçə payız keçib e,

onun qoxusu hələ də çəkilmir paltarından

Hərdən ovulub gedərsən...

Burnunun ucu göynəyər tanış qoxudan ötrü.

Yağış yağar, görərsən ki,

altında bir boş yer qalıb əlindəki çətirin.

Hərdən boynunu üşüdər onun aldığı şərf də.

barmaqların əllərindən sırsıratək sallanar.

Boş küçədə öskürər xatirələr astaca,

Cədvəllərdə yazılar: “mənfi sənsiz dərəcə”

Hərdən heç nə dəyişməz...

Bir görüş yeri boyda boşluq qalar içində.

Hərdən büdrəyərsən... yıxılarsan

xatirələrin yanından keçəndə...

           XXX

İkinəfərlik unutmaq

Boyumun, əllərimin, qollarımın uzunluğunu ölçüb topladım:

3 metr yarım oldu boyum.

Bax, nə boyda unutmusan məni:

Yadından çıxmışam iki insan qədər.

           XXX

Sevginin ölçü cihazı

Bu soyuq havalarda evdə olan hər kəsin

hansısa küçələrdə üşüyən tərəfi var.

Bu tutqun axşamçağıda hamının ürəyinin

hələ oxunulmamış gizli sevgi rəfi var.

Sevməyin ölçü cihazı bu sadə cümlədəydi:

“Əlini tutsa sevgidir, nəbzini tutsa taleyin”.

Nə etməli... belə oldu... İndi ki üşüyürsən,

Götür eşqdən ürəyində qalan o odu geyin.

Yeni çəhrayı palto al, təzə soyadı geyin.

Darıxmağa tutul getsin – vəhşi cəlladı geyin.

Külək əssin...

Onun əlin süzən meh gəlib saçında gəzsin.

Həsrət asta girsin evə, barmaq ucunda gəzsin

Oyatmasın beşiyində uyuyan xatirəni.

Soruşursan, necə idi sevgi olan illərin?

- “Rənglər vardı”... gözəl idi rənglərin olduğu vaxt.

Ayrılığın qoşunları hücuma keçən gündən

Xatirələrin işğalı altında qalıb paytaxt.

Şaxta düşdü, isitmədi səni çəhrayı palto,

Heç utanma, ürəyində qalan o odu geyin.

Sevməyin ölçü cihazı əslində beləcəydi:

“Əlini tutsa sevgidir... buraxmasa taleyin”.

           XXX

Yoxluğun ölçü vahidi

Zəngini gözləyirəm...zəngini

Bax, tarix telefonu kəşf etməklə heç nəyi dəyişmədi əslində:

Sadəcə, gözləməyin daha bir növünü yaratdı...

Həyatsa səni ömrümdən almaqla ağrımağın özünü yaratdı.

Həyətə baxıram...həyətə

Əkdiyin ağac bir gün yonulub tar olacaq

Mən də köynəyimi o tarın səsindən asıb qayıdacam.

Fincandakı suyun bir gün qar olacaq

Mən də şərfimi o qarın izindən asıb qayıdacam...

Və bir gün mütləq... bir gün mütləq

“Dur, əzizim... dur keç ömrümdə yat” deyib səni həyatdan oyadacam.

Yaxşı... olsun, sən deyəndi, sən deyən:

xatirələr yırtıcıdı, xatirələr quduzdu...

Amma bil ki, biz

“Sevgi kimdir” əvəzinə “sevgi nədir” sualını verəndə uduzduq.

İndi həyata baxıram...həyata

Və baxıb görürəm ki:

Yoxluğun ən böyük ölçü vahidi sənsən..

           XXX

Bənazir Bhutto ölməmişdi

“Üç keçi” nağılı “üçbaşlı əjdaha”ya çevrildi ailəmiz dağılanda

Gecə məni “Bayu-bayu” ilə yatırıb,

səhər anamın yoxluğu ilə oyatdılar.

Anasının narıncı koftasını iyləyib yatan bu uşağı

birdən “narıncı inqilablar”ın qucağına atdılar.

Sonra həyat məhkəmə çəkici ilə döydü sinəmi,

Ürəyimi açıb içimdən çıxıb getdi uşaqlığım.

Son dəfə dolmuş gözlərlə

boş ömrümə baxıb getdi uşaqlığım.

Qapının ağzında ayaqqabının biri azaldı,

Atam “əcəb evimiz genişləndi e” deyib təsəlli doldurdu cibimizə,

Anam evdən getdiyi gün bizi atıb çölə çıxdı ev,

həsrət qaldıq evimizə...

Hələ bu zəhrimar ayrılıq qapımıza gəlməmişdi,

Hələ Bənazir Bhutto ölməmişdi – Şərq anasız qalmamışdı

mən anasız qalanda...

Dominodan qurduğumuz evlər dağılanda ağlayan uşaqlar idik,

Bəs görəsən, niyə susduq ailəmiz dağılanda?

“Ananı çox sevirsən, ya atanı?” sualını verənlər

“Ananla qalırsan, ya atanla?” sualı ilə üstümə gəldilər.

Qışqırıb “Bu dünyada anasızlıqdan böyük atasızlıq yoxdu” dedim.

Bacım ağlamağımı eşitməsin deyə,

gecələr anamın paltarını dişləyib hönkürdüm,

hər gecə onun narıncı koftasını güvə kimi dişimə sıxıb yedim.

Yamaqlı şalvarımı tikdikcə qırış düşdü anamın əllərinə:

söküldü əlinin dərisi.

Ayaqlarının şişmiş yaşıl damarında öldü bütün flora.

Qapımızın ağzında canını tapşırdı fauna.

Atam siqaretin tüstüsüylə öyrətdi bizə gələcəyin dumanlı olacağını.

Sən gedəndən sonra qapımızı açan olmadı deyə

o xəstə “bobik” də ağzını açıb bir kəlmə hürmədi.

Ana, mən Səddamın edamını gördüm,

Bircə qardaşımın nə vaxt böyüyüb bu yaşa çatdığını görmədim.

Ailəmiz dağılanda öyrəndim ki,

burnunda ana qoxusu,

gözlərində ana yuxusu gəzdirən qızlar

mətbəxi əzbər bilirlər.

Öyrəndim ki, anasının ömründə yıxılan kişilər

sevgini əzbər ölürlər.

Atamın köynəklərini bacım ütüləməyə başladı ailəmiz dağılanda.

Beləcə, bacım “üçbucaq teoremi”ni ütüdən,

“Çevrənin raduisu”nu qazandan,

Nidanı atamın çəliyindən,

Nöqtəni də anamın yoxluğundan öyrəndi.

           XXX

Çörək qırağı qadın

Çörək qırağı qadın,

indi səndən “Necəsən?” yox, “neçəsən?” soruşmaq istəyirəm

Bizim orta məktəb yaşımız deyil axı

İndi bizi 2 almaq deyil, iki ola bilməmək ağrıdır.

İndi

- “Salam. NEÇƏSƏN?”

- “Salam. YOXAM”la başlayır bütün ayrılıqlar

Yalandı, “ayrılıq” sözünün yanında heç vaxt “başlamaq” sözü olmur

Ayrılıq elə sondu, bitməkdi

gecələr...

gecələr öz yatağının içində itməkdi

Yerdən götürüb daşın üstə qoyduğum tikələr haqqı,

bir xalqın çörəksizliyi qədər ağrıyıram

Çörək qırağı qadın, görəsən,

bir pencəyin altında iki can gəzdirənlər daha çox bədbəxtdi,

ya eyni yorğan altında bir-birini bezdirənlər?

Sən də bilirsən,

Sevgidə ayaqları yox, əlləri yorur gözləmək...

Çörək qırağı qadın,

Bu şiddətli ağrıların bir asta-asta öldürməyi var,

bir də gecə yarısı yuxudan oyatmağı

Səndən heç nə istəmirəm... bircə

Ayaqlarına qayıtmağı öyrət, qayıtmağı

           XXX

Yaş köynəyin fotosu

İndi bütün gözləməklər qapında ölüb

Day o gəlmir deyə, pəncərən kor qalıb,

qapın da ölüb...

Elə bil saçın da onu tapmaqçün

uzanır harasa... harasa gedir

Sənin bədəninin yarsı evdədir,

geyinib yarısı harasa gedir

Köynəyin ütüləyirsən əlin üşüyür

Atıb getmək istəyirsən ağrıyır ayaqqabın

Bilirsən, ömürdən doğma biri gedəndə

Üşüyüb tez evə girər çöl qapın...

Hə, asandı qab yumaq... yemək bişirmək

Bircə həmişə oturduğunuz skamya indi bir az soyuq,

indi bir az kirlidi

İndi xatirələrə toxunmaq onun yaş köynəyini

elektrik xəttindən asmaq kimidi.

           XXX

Tanışlıq tarixi

Yastığımda başının yeri qalıb

İndi ömrü yaşamaq o boşluğa yıxılmaqdı hər axşam

Belə soyuq tənhalıqla yatmaq da

çarpayıya uzanmaq yox, dağılmaqdı hər axşam

Mən hər gecə üstünü örtməyimi

saçını qurulamağımı görürəm yuxuda

Sənsə o qədər yoxsan ki:

quruyub mətbəxə dağıtdığın su da.

Bircə əl-üz dəsmalımda dodaq izin qalmışdı

Asmışdım gülüşünün şəkli kimi divardan.

Daha o da silinib... deyən daha gülmürsən

Sığınırsan yorğun axşam bircə qucaq sözünə.

Tanışlıq tarixi, görüş saatı

telefon nömrəsi, köynək ölçüsü

- hamısı unudulur, hamısı itir

Rəqəmlərlə yaşayıb böyüyən sevgilər

sonda bir sözlə bitir.

Unudulur hər şey, cizgilərin də

Şərab içməyin, yemək yeməyin də

Bir söz deyim: əgər qalsaydın,

mən səni tanıyardım getməməyindən.

           XXX

Qadın təkliyi

O vaxt yelləndiyin ağac budağı

Məktub səhifəsitək qayıdar sənə.

Sonra xatırlanar gülüş yerləri...

Durub axtararsan öpüş yerlərin

Sızıldar əlində bir dodaq səsi

Pozar sükutunu bir uzaq səsi

...və səni üşüdər, elə üşüdər

Qəfil xatırlanan bir qucaq səsi.

Saçının rəngini dəyişərsən tez

Güzgüdə daraqla döyüşərsən tez

Üzün də dəyişər, amma gözündə:

Durub sənə baxar nəhəng onsuzluq

...və mənfi sonsuzluq, mənfi sonsuzluq

Kişi köynəyinə baxıb çaşarsan

Qəfil bir hönkürtü haqlayar səni.

Mən alan eynəyə ilişər telin

Saçın xatirəyə bağlayar səni.

Birgə ağrıyarıq... bax elə mən də:

Vağzalda çəkdiyin qatar rəsmini

Pencəyin cibinə büküb qoymuşam

Bax elə o gündən, ağrılı gündən

Ürəyimdən qatar keçir hər axşam.

Daha barmaqlarım əlimə gəlmir...

Bu yarım gülüşdən, yarım sevincdən

Mənə də, sənə də ömür düzəlmir.

Yaxşı iş tapırsan... geyim seçirsən

Alınmır, yenə də ömür düzəlmir.

Tutduğun əlimi aparmısan da

Bir qolum yanımda odun təkliyi.

Sənin də ömrünün bircə adı var:

"Boşluqlar içində qadın təkliyi".

           XXX

Əlvida... Darıxıram

Susanda ən yaxşı “unutmaq” susar...

Bir nəhəng, yaşılgöz, vəhşi darıxmaq

Səni otağının küncünə qısar

Bəlkə, xəstəlikdi darıxmaq hissi

Bu böyük ağrıyla yaşamaq yox e,

Vallah, ölmək pisdi... ölmək də pisdi...

Köhnə məktubları açıb baxarsan...

Gəlib kirpiyinə duzlu göz yaşın

özünü məktuba atar beləcə

Onun hədiyyəsi – gümüş boyunbağı

Səni darıxmaqdan asar beləcə

İçinə daş alıb susar sol yanın

Baxıb əllərinə donub qalarsan:

“İlahi, bəs onun əlləri hanı?”

Baxarsan rəsminə: “Əcəb yaşlanıb

Özünə baxmır heç, kökəlib bir az

Deyəsən, xəstədir lənətəgəlmiş

İnşallah bu ilə salamat çıxmaz”

Sonra eşidərsən qohum-tanışdan:

Deyərlər “keçmişin” yaman xəstədi.

Sən də deyinərsən dodaqaltında

“Məni başa düşdük, it zülmü verdin

Ay Allah, bəs ondan sən nə istədin?!”

Ovcunda qırışar xatirələrin

İndi dözə bilsən, döz əllərinə...

Təsəlli verərsən öz əllərinə:

“Əşşi xatirədir dəə, keçib gedəcək...”

Sıxıb dişlərini qımıldanarsan:

“İlahi, bu ağrı köçüb gedəcək?!”

Oğluna bir şeir oxutdurarsan

Qızına dərslərdə kömək edərsən

deyərsən ki, “qızım, bu riyaziyyat ki var

Bəzən bir nömrədən ibarət olur

Bəzən “O” sandığın əziz bir adam

Vaxt keçir kiçilir sıfıra dönür”

Sonra otağında var-gəl edərsən

Beləcə, yadında çıxar əllərin

Durub telefona axar əllərin

Götürüb nömrəsin yığarsan birdən

Xəttin o başından bir qadın deyər:

“İndi bu bədbəxtin xoşbəxt həyatı

Əhatə dairəsi xaricindədir”

Durub danlayarsan fikirləşməyi:

“Dünyada bu qədər dünya var ikən

Niyə gəlib girir mənim ağlıma?

Ay Allah,

Bütün ağrıları mənə ver təki

Ona ağrımağa ağrı saxlama”.

“O”nsuz bu süfrə də kəmşirin çaydı,

duzsuz yeməkdi

Bu tabut stol da mızıldanır ki,

Ayrılıq ölüm yox, ölə bilməməkdi

Eh, bir də küçədə rastlaşmaq var ha:

ürəyin başını çırpar sinənə

O, göz qapağını tez-tez qırpdıqca

Sanarsan içini sıxır məngənə

Sınarsan... içini sıxar məngənə...

“Ağlamaq da olmur...

Bəlkə də, sonuncu göz yaşlarımı

Sonuncu görüşdə dənizə atdım

Eşş gör e, ömrümü qara etməkçün

Mən bu vicdansızın, qədirbilməzin

Yolunda saç ağartdım.”

Ötürüb ömrünü çıxıb gedərsən

Götürüb ömrünü çıxıb gedərsən...

Son məktubu yazıb itərsən belə:

“Səni görmək üçün oğluma baxıram...

Əlvida... Darıxıram"