Tural Turandan seçmə şeirlər

 

***

Vurulma,

vurulma göy üzündən hər gələnə.

Vurulma, ağ rənglərin qibləsinə. 

Kim bilir, uşaq, kim bilir,

bəlkə də Tanrının gülləsidi 

bütün qar dənəcikləri?!

Kim bilir, uşaq, kim bilir,

bəlkə həmin güllələr 

atılıb göy üzündən 

yorğan olur, 

yorğan olur bütün qaranlıqlara?!.

Bəlkə də güllələyir 

bütün qara rəngləri, ...kim bilir?!

Vurulma inanmadıqlarına,

İnandığın yerdən vurarlar bütün dualarını...

Vurulma, axşamüstüdü,

Qucaqla, qucaqla 

gözlərindən hönkürdüyün 

dilsiz itin dualarını...

...Amma vurulma!

***

Uzaqlığın tablosu

Üşüdər gözlərini 

uzaq bir pəncərədə hönkürən işıq.

Üşüdər - əynindəki tabut kimi...

Bir an titrədər kürəyini 

yiyəsiz skamyaların soyuqluğu.

Tellərinə əl gəzdirər

quru söyüdün budağı.

Söykənərsən göz yaşına 

fikirlərin qarışıq;

Unutdurar özünü 

xatirələrdən sıçrayan

qəlpələrin çoxluğu.

Keçmişin atdığı mərmilər,

Qəfil isidər gözlərini...

Bir də baxarsan ki, 

nəbzi vurmur ayaq izinin...

...Və 

diz çöküb başdaşında 

yoxluğun soyuqluğu.

***

Müharibədən sonra...

(Göy üzünə rekviyem)

Bütün pəncərələr bükər boynunu,

bütün qapıların sinəsi alışıb yanar...

Bütün tabutlar dəyişər əynini,

bütün kimsəsiz məzarlardan 

son andını unudan günəş doğar.

Dualar da çıxıb gedər 

müharibələrdən sonra.

Dualar da çıxıb gedər başıaşağı.

Elə ovuclar da...

Divardakı şəkillər 

saçlarını sığallayar hər gecə

ata yolu gözləyən 

neçə-neçə uşağın...

Günəş doğar, səhər olar

amma açılmaz sabahların

ata tərəfi, ər tərəfi...

Körpələrin göz yaşından yıxılar,

qara-qara buludların şərəfi...

...Sonra 

bütün gülüşlər özünə inanar,

təbəssümlər dəyişər 

işıqların dinini...

Hər məzarın başı üstə

bir dul qadının işığı yanar.

Üzü üstə yatan

taykeş əsgər çəkmələrinin 

yuxusunu döyəcləyər bir sual:

-Göy üzü sağdımı? 

***

Sevin, bu dünyanın gülən üzünü!

Kədəri ikiyə bölən üzünü!

Hər şeyin sonunu bilən üzünü!

Utanan baxışda Allahı sevin! 

Gülüş qucağında boy atar kədər!

Heç nə uduzmadı xoşbəxtlik qədər...

Alnında gülləylə açılsa səhər,

hər yalnış naxışda Allahı sevin! 

Alın yazıları alında ləkə!..

Bu qorxaq taleyə səbrin yox bəlkə?!.

Kəpənək ömrü tək lap qısa çəkən,

üzlərdə qızaran günahı sevin! 

***

Əllərimin yaddaşı

Əllərim dil açır gecənin

içindən keçən tənha işığa.

Yalvarır o işığın kölgəsiz addımlarına ki,

öz doğum günündə güllələməsin

yanaqlarına əsir düşən payızı.

Əllərimin səsi eşidiımir bu gecə də,

çıxıb gedir o tənha işıq,

çıxıb gedir 

payızın sonuncu doğum gününə sarı. 

...Və günəşin dirijorluğunda 

yıxılır bütün küləklər

Ay işığının boynundan asılan 

edam kötüklərinə tərəf...

O an dili tutulur ovuclarımın,

unudur gecə işıqlarına söykənən

bütün and yerlərini.

Silinir,

silinir əllərimin yaddaşından 

bütün müqəddəslər...

***

Axan qandan günəş çıxır bu gecə...

Qırx dörd gecənin qan yaddaşı 

dəfn olunur beləcə...

Dəyişir göylərin  də 

dumanlı qan qrupu...

Kimsə, ay işığının alnından öpür.

Kiminsə dodağında

külü qalmış öpüş alışır.

Namlular da yorulub

ölümə göndərdiyi 

balasını əzizləməkdən.

Hardasa bir duanın

yenə qanı sovrulur.

...Elə bu dəqiqə 

açılır savaşın sonuncu gülləsi.

Son mərminin də canı qurtarır 

ölümü yarıyuxulu gözləməkdən.

Partlayan son mərmini

axır nəfəsdə oyadır öz səsi...

İndi 

təmizlənir bütün bayraqlardan,

təmizlənir 

ünvanı unudulmuş qan ləkəsi.

Bütün silahlar 

yuxuya gedir

öz kölgəsində. 

Hansısa bədəndə soyuyan qəlpə

özünə ilk məktub yazır

son nəfəslər ölkəsindən...

İndi 

boz silahların günahını

kövrək bir sükut yuyacaq.

Növbəti savaşadək

tək çarpayılıq yuxular

bir dul qadın sinəsində

bir atasız körpə səsində

qan qoxuyacaq, tabutum, 

qan qoxuyacaq!..

İndi... bütün güllələrin 

canı qurtarır adamlardan...

İndi bütün silahların ibadət vaxtıdı

növbəti müharibəyə qədər...

Axan qandan günəş çıxır bu gecə...

***

Tənha ad günü tablosu

İndi,

elə indi hansısa təqvimin doğum günüdü.

Hansısa göz yaşının ayaqları burxulur.

İndi, 

elə indi hardasa hönkürür yarımçıq bir dua.

Hardasa tənha ocaqlar and içir qara suya...

...Bu an, 

elə bu an soyunur alın yazısını göy üzü.

Süzülür ay işığından ilğımların key üzü.

Bir addım səsi sarılır xatirələrin boynuna.

...Və hardasa bir qız 

unutduğu ünvanı təzədən geyinir əyninə...

Bu dəm,

elə bu dəm yığışır gözləri 

pəncərələrdən yolların.

Yollara məktub yazan 

ayaqyalın tablolarsa 

bakirə sağlıq deyir 

tənha ad gününə sarı...

***

Unutduğun dan yeriyəm,

Ağarmaram, qayıtma!

Bir payızın dön yeriyəm,

Çağırmaram, qayıtma!

Ovcumda açılan Günəş,

Odumdan asılan Günəş...

...Duamdan yıxılan Günəş,

Qaldırmaram, qayıtma!

İtkin saat əqrəbiyəm;

Göy üzüdür yəqin yiyəm!..

Bir ayrılıq qəzəbiyəm,

Ağrımaram, qayıtma!

***

Bu gecə yuxuda Məkkəmizi gordüm, Şuşaya getmişdim. Yuxuda yazıldı bu şeir... Şuşaya getmədən, Şuşada oldum, mədəniyyətimizin Məkkəsini gəzdim... 

Şuşada yaz idi... Amma güllər hələ də barıt qoxuyurdu...

Gəldim tozlu yaddaşımla,

Şuşa, məni tanıdınmı?

Əlimdəki başdaşımdan 

Şuşa, məni tanıdınmı?

Yaxamda ildırım çaxır.

Göz yaşımdan  dinim axır,

Arxamdan öz kölgəm baxır...

Şuşa, məni tanıdınmı?

Yaslanıb Cıdır düzünə,

Sabahlar gəlir özünə...

Bax, Tanrının sağ gözündən - 

Şuşa, məni tanıdınmı?

Qol qaldırıb azan səsi!

Alnımda taleyim əsir...

Hər duamın minarəsi - 

Şuşa, məni tanıdınmı?!

Bir yuxu var - ömür yoran...

Dualardan səni soran...

Mənəm - beş min illik Turan;

Şuşa məni tanıdınmı!?